داکت اسپلیت چیست؟ بررسی قیمت و مقایسه بهترین برندهای از ال‌جی تا هایسنس

داکت اسپلیت چیست؟

داکت اسپلیت (Ducted Split System) یکی از رایج‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع برای سرمایش و گرمایش فضاهای مسکونی، اداری و تجاری است. این سیستم عملکردی مشابه کولر گازی دارد، اما با این تفاوت که از طریق کانال‌کشی (داکتینگ) هوا را به تمام اتاق‌ها یا فضاهای داخلی توزیع می‌کند.

داکت اسپلیت از دو بخش اصلی تشکیل شده است: یونیت داخلی (هواساز) و یونیت خارجی (کندانسور). یونیت داخلی معمولاً در سقف کاذب نصب می‌شود و از طریق کانال‌هایی به دریچه‌های توزیع هوا در اتاق‌ها متصل می‌گردد. یونیت خارجی نیز در فضای باز مانند پشت‌بام یا حیاط قرار می‌گیرد و وظیفه خنک یا گرم کردن گاز مبرد را دارد.

فرآیند کار به این شکل است که گاز مبرد پس از فشرده‌سازی و خنک شدن در کندانسور، وارد هواساز شده و در آنجا باعث خنک شدن هوا می‌شود. این هوای خنک سپس از طریق کانال‌ها به اتاق‌های مختلف منتقل می‌گردد. در زمستان نیز در صورت نصب کویل آبگرم یا استفاده از کمپرسور معکوس (مدل‌های اینورتر)، داکت اسپلیت قادر به تأمین گرمایش خواهد بود.

از مهم‌ترین مزایای داکت اسپلیت می‌توان به توزیع یکنواخت هوا، عدم نیاز به نصب چندین کولر گازی در اتاق‌های مختلف، و قابلیت اتصال به ترموستات مرکزی جهت کنترل دما اشاره کرد. همچنین این سیستم از نظر زیبایی ظاهری، چون در داخل سقف کاذب مخفی می‌شود، مزیت بصری دارد.با این حال، نصب آن نیاز به طراحی دقیق کانال‌کشی و فضای مناسب در سقف دارد و هزینه نصب اولیه نسبت به کولرهای دیواری بیشتر است.

داکت اسپلیت با کمپرسور دور ثابت

داکت اسپلیت یکی از رایج‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری است. این دستگاه ترکیبی از یونیت داخلی (هواساز) و یونیت خارجی (کندانسور) است که از طریق کانال‌کشی، هوای خنک یا گرم را به فضاهای مختلف انتقال می‌دهد. یکی از انواع رایج داکت اسپلیت، مدل دارای کمپرسور دور ثابت (Fixed Speed) است که در ادامه به معرفی ویژگی‌ها، مزایا، معایب و کاربردهای آن می‌پردازیم.

عملکرد کمپرسور دور ثابت

در داکت اسپلیت با کمپرسور دور ثابت، کمپرسور تنها در دو حالت خاموش یا روشن فعالیت می‌کند. به این معنا که هنگام رسیدن دما به مقدار تنظیم‌شده، کمپرسور خاموش می‌شود و با افزایش دما مجدد روشن می‌گردد. این فرآیند باعث ایجاد سیکل‌های روشن و خاموش متناوب می‌شود. کمپرسورهای دور ثابت معمولاً با برق تک‌فاز یا سه‌فاز کار می‌کنند و از نوع روتاری یا اسکرال هستند.

کاربردها

داکت اسپلیت با کمپرسور دور ثابت معمولاً در مناطقی که برق ارزان‌تر است یا نیاز به کنترل دقیق دما کمتر حس می‌شود، به کار می‌رود. این سیستم در پروژه‌های مسکونی معمولی، ادارات کوچک، فروشگاه‌ها و ساختمان‌هایی با تعداد فضاهای محدود انتخاب مناسبی است.

داکت اسپلیت اینورتر (Inverter)

داکت اسپلیت اینورتر یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع در بازار امروزی است که با بهره‌گیری از فناوری اینورتر، عملکرد بهینه‌تری نسبت به مدل‌های معمولی دارد. این نوع سیستم ترکیبی از یک یونیت داخلی (هواساز) و یونیت خارجی (کندانسور) است و از طریق کانال‌کشی، هوا را در سراسر ساختمان توزیع می‌کند. استفاده از تکنولوژی اینورتر باعث کاهش مصرف برق، افزایش عمر دستگاه و حفظ دمای یکنواخت در فضا می‌شود.

ساختار و عملکرد داکت اسپلیت اینورتر

داکت اسپلیت اینورتر مانند داکت اسپلیت معمولی از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

یونیت داخلی (هواساز):

در داخل ساختمان نصب می‌شود و وظیفه توزیع هوای خنک یا گرم را بر عهده دارد.

یونیت خارجی (کندانسور):

در بیرون از ساختمان قرار می‌گیرد و عملیات تبادل گرما را انجام می‌دهد.

تفاوت اصلی در موتور کمپرسور آن است. در سیستم‌های معمولی، کمپرسور تنها به دو حالت خاموش و روشن کار می‌کند. اما در داکت اسپلیت اینورتر، کمپرسور به صورت متغیر و پیوسته کار کرده و دور موتور بسته به نیاز حرارتی تنظیم می‌شود. این موضوع باعث مصرف کمتر برق و کارایی بیشتر می‌گردد.

معایب و مزایا:

کاربردها و موارد استفاده

داکت اسپلیت‌های اینورتر به دلیل بهره‌وری بالا و توزیع یکنواخت هوا، در مکان‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله:

• آپارتمان‌های بزرگ
• ویلاها
• دفاتر اداری
• فروشگاه‌ها
• کلینیک‌ها و مطب‌ها
• سالن‌های کنفرانس

تفاوت داکت اسپلیت با کولر گازی دیواری

تفاوت داکت اسپلیت با کولر گازی دیواری یکی از موضوعات مهم برای افرادی است که قصد انتخاب سیستم تهویه مطبوع مناسب برای فضای مسکونی یا تجاری خود را دارند. هر کدام از این دو سیستم دارای ساختار، عملکرد، مزایا و معایب خاص خود هستند و شناخت دقیق تفاوت‌های آن‌ها به تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کند. در ادامه، به بررسی کامل این تفاوت‌ها از جنبه‌های مختلف می‌پردازیم:

1. ساختار و نحوه توزیع هوا

• داکت اسپلیت:
  از دو واحد تشکیل شده است: یونیت داخلی که در سقف کاذب نصب می‌شود و یونیت خارجی که در فضای باز قرار دارد. یونیت داخلی از طریق کانال‌کشی، هوای سرد یا گرم را به اتاق‌های مختلف هدایت می‌کند. این سیستم امکان توزیع یکنواخت هوا در چندین فضای مختلف را دارد.
• کولر گازی دیواری:
  شامل یک یونیت داخلی نصب‌شده روی دیوار و یک یونیت خارجی است. هوای سرد یا گرم تنها در همان فضای نصب‌شده پخش می‌شود و قابلیت پوشش‌دهی هم‌زمان چند فضا را ندارد.

2. ظاهر و فضای اشغال‌شده

• داکت اسپلیت:
  به دلیل نصب در سقف کاذب، هیچ دستگاهی روی دیوار قابل مشاهده نیست. فقط دریچه‌های توزیع هوا قابل رؤیت هستند که ظاهری مرتب و مینیمال به فضا می‌دهند.
• کولر گازی دیواری:
  یونیت داخلی روی دیوار نصب می‌شود و در معرض دید قرار دارد. این موضوع می‌تواند از نظر زیبایی و دکوراسیون داخلی محدودیت‌هایی ایجاد کند.

3. قابلیت زون‌بندی (Zone Control)

• داکت اسپلیت:
  با نصب ترموستات در اتاق‌های مختلف و استفاده از دمپرهای برقی، امکان کنترل مستقل دما در هر اتاق وجود دارد. این قابلیت در مصرف انرژی نیز صرفه‌جویی ایجاد می‌کند.
• کولر گازی دیواری:
  در هر اتاق باید یک دستگاه جداگانه نصب شود. کنترل دما به‌صورت جداگانه فقط در همان اتاق ممکن است و هزینه نصب چند دستگاه بالاتر خواهد بود.

4. توان مصرفی و راندمان انرژی

• داکت اسپلیت:
  در مدل‌های اینورتر، مصرف برق بهینه و راندمان بالایی دارد. همچنین به‌دلیل توزیع یکنواخت هوا و قابلیت زون‌بندی، در بلندمدت مصرف انرژی کاهش می‌یابد.
• کولر گازی دیواری:
  در فضاهای کوچک و استفاده‌های کوتاه‌مدت، مصرف برق مناسب است، اما برای پوشش دادن چند فضا نیاز به چند دستگاه و در نتیجه مصرف انرژی بیشتر وجود دارد.

5. هزینه نصب و نگهداری

• داکت اسپلیت:
  هزینه اولیه نصب بالا است زیرا شامل طراحی، اجرای کانال‌کشی، خرید دستگاه و تجهیزات جانبی می‌شود. اما در ساختمان‌های متوسط تا بزرگ، از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
• کولر گازی دیواری:
  هزینه نصب پایین‌تر و اجرای سریع‌تری دارد. برای فضاهای کوچک یا منازل با تعداد محدود اتاق، گزینه‌ای اقتصادی‌تر محسوب می‌شود.

6. گرمایش و سرمایش

• داکت اسپلیت:
  قابلیت اتصال به کویل آب گرم یا هیتر برقی را دارد و می‌تواند در فصول سرد سال نیز به‌عنوان سیستم گرمایشی عمل کند.
• کولر گازی دیواری:
  اکثر مدل‌ها دارای قابلیت سرمایش و گرمایش هستند، اما توان گرمایشی آن‌ها در مناطق خیلی سرد ممکن است پاسخ‌گوی نیاز نباشد.

7. سطح صدا

• داکت اسپلیت:
  به‌دلیل نصب کمپرسور در فضای بیرونی و فن داخلی با صدای کم، سطح صدای سیستم پایین‌تر است و آسایش صوتی بیشتری فراهم می‌کند.
• کولر گازی دیواری:
  هرچند مدل‌های جدید صدای کمی دارند، اما نسبت به داکت اسپلیت در فضاهای آرام، صدای بیشتری تولید می‌کنند.

عملکرد داکت اسپلیت

در یک نگاه کلی بسیار مشابه با اسپلیت‌های دیواری است، اما با ساختار و قابلیت‌های گسترده‌تر. این سیستم از دو بخش اصلی تشکیل شده است: یونیت داخلی (Indoor Unit) که معمولاً در داخل سقف کاذب نصب می‌شود و وظیفه توزیع هوای سرد یا گرم از طریق کانال‌ها را دارد، و یونیت خارجی (Outdoor Unit) که در فضای بیرون ساختمان نصب می‌شود و وظیفه اصلی آن تأمین سرمایش یا گرمایش با استفاده از سیکل تبرید تراکمی است.

۱. نحوه عملکرد سرمایش در داکت اسپلیت

در حالت سرمایش، فرآیند مشابه سیستم‌های کولر گازی است. ابتدا کمپرسور در یونیت خارجی گاز مبرد را فشرده می‌کند. این گاز با فشار بالا و دمای بالا وارد کندانسور می‌شود و در آنجا با از دست دادن حرارت به مایع تبدیل می‌شود. سپس از شیر انبساط عبور کرده و فشار و دمای آن کاهش می‌یابد. مبرد سرد وارد کویل (اواپراتور) یونیت داخلی می‌شود و با عبور هوای برگشتی از فضای داخلی از روی این کویل، گرمای هوا جذب شده و هوا خنک می‌شود. در نهایت این هوای خنک از طریق کانال‌ها به فضاهای مختلف توزیع می‌شود.

۲. نحوه عملکرد گرمایش در داکت اسپلیت

عملکرد گرمایش به دو صورت قابل اجراست:

گرمایش توسط هیت پمپ:

در مدل‌هایی که دارای پمپ حرارتی (Heat Pump) هستند، عملکرد سیستم با معکوس کردن سیکل تبرید انجام می‌شود. گاز مبرد در زمستان گرما را از هوای بیرون جذب کرده و آن را به داخل ساختمان منتقل می‌کند. این روش گرمایش کم‌هزینه‌تر و کارآمدتر از بخاری برقی یا هیتر گازی است، البته در مناطق بسیار سرد ممکن است عملکرد آن محدود شود.

گرمایش توسط کویل آب گرم (هیدرونیک):

در برخی مدل‌ها، یک کویل آب گرم در داخل یونیت داخلی تعبیه شده است که آب گرم آن از طریق پکیج یا موتورخانه مرکزی تأمین می‌شود. با عبور هوای برگشتی از روی این کویل، هوا گرم شده و وارد فضا می‌شود.

۳. کانال‌کشی و توزیع هوا

یکی از مشخصه‌های اصلی داکت اسپلیت، استفاده از کانال‌های هوا (DUCT) برای توزیع هوای سرد یا گرم به نقاط مختلف ساختمان است. این کانال‌ها در سقف کاذب نصب شده و به دریچه‌هایی در اتاق‌ها متصل می‌شوند. به این ترتیب، تنها یک یونیت داخلی نیاز است تا چندین اتاق یا فضا را تهویه کند.

۴. کنترل و تنظیم عملکرد

سیستم داکت اسپلیت معمولاً به ترموستات دیواری متصل است که کاربر می‌تواند از طریق آن دمای محیط را تنظیم کرده و زمان‌بندی عملکرد سیستم را تعیین کند. برخی مدل‌ها دارای ترموستات هوشمند و قابلیت اتصال به سیستم‌های هوشمندسازی ساختمان (BMS) هستند.

۵. فیلتر هوا و کیفیت محیط

داکت اسپلیت‌ها مجهز به فیلترهای هوا هستند که گرد و غبار، ذرات معلق و آلاینده‌ها را قبل از ورود هوا به محیط حذف می‌کنند. در برخی مدل‌های پیشرفته‌تر، فیلترهای ضدباکتری یا سیستم‌های تصفیه هوا نیز وجود دارد.

۶. خلاصه عملکرد

به طور خلاصه، داکت اسپلیت با ترکیب سرمایش و گرمایش، به‌صورت متمرکز و از طریق کانال‌کشی، امکان تهویه چند فضا را فراهم می‌کند. این سیستم با مصرف انرژی بهینه (در مدل‌های اینورتر) و ظاهر پنهان در داخل سقف، گزینه‌ای مناسب برای ساختمان‌های اداری، مسکونی و تجاری متوسط تا بزرگ محسوب می‌شود.

نکات مهم در انتخاب و خرید داکت اسپلیت

توجه به نکات فنی و کاربردی بسیار اهمیت دارد تا سیستمی متناسب با نیاز فضا، شرایط آب‌وهوایی و مصرف انرژی انتخاب شود. در ادامه، مهم‌ترین نکات در این زمینه به‌صورت خلاصه و کاربردی بیان می‌شود:

1. ظرفیت سرمایشی و گرمایشی مناسب

یکی از اصلی‌ترین معیارهای انتخاب داکت اسپلیت، ظرفیت آن است که بر حسب BTU بیان می‌شود. اگر ظرفیت دستگاه کمتر از نیاز فضا باشد، نمی‌تواند عملکرد مناسبی ارائه دهد و اگر بیش از حد باشد، باعث افزایش مصرف انرژی و استهلاک قطعات می‌شود. برای محاسبه ظرفیت مناسب، باید به متراژ فضا، تعداد نفرات، میزان تابش نور خورشید، نوع کاربری (مسکونی، تجاری، اداری) و میزان عایق‌بندی ساختمان توجه شود. به‌طور معمول، برای هر متر مربع حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ BTU در نظر گرفته می‌شود.

2. نوع کمپرسور و راندمان انرژی

کمپرسور نقش مهمی در کارایی داکت اسپلیت دارد. کمپرسورهای اینورتر (Inverter) نسبت به مدل‌های معمولی (روشن/خاموش) مصرف برق کمتری دارند، چون با سرعت متغیر کار می‌کنند و دمای فضا را به‌طور یکنواخت حفظ می‌کنند. همچنین، بررسی برچسب مصرف انرژی دستگاه (رتبه A یا بالاتر) به شما کمک می‌کند تا سیستمی با بازده بالا و هزینه برق کمتر انتخاب کنید.

3. سطح صدای دستگاه

اگر از داکت اسپلیت در فضاهای مسکونی یا اتاق خواب استفاده می‌شود، سطح صدای یونیت داخلی و خارجی اهمیت پیدا می‌کند. برخی برندها مانند ال‌جی، سامسونگ و میتسوبیشی مدل‌هایی با صدای کم‌تر از ۴۰ دسی‌بل تولید می‌کنند که گزینه مناسبی برای فضاهای آرام محسوب می‌شوند.

4. نوع و کیفیت برند

برند تولیدکننده دستگاه تأثیر مستقیم بر طول عمر، خدمات پس از فروش و در دسترس بودن قطعات یدکی دارد. برندهای معتبر مانند ال‌جی، میتسوبیشی، گری، سامسونگ، دایکین و هایسنس در بازار ایران موجود هستند. حتما از نمایندگی‌های رسمی و معتبر خرید کنید تا از گارانتی و خدمات پس از فروش مطمئن شوید.

5. طراحی کانال‌کشی اصولی

داکت اسپلیت بدون کانال‌کشی اصولی، نمی‌تواند عملکرد مؤثری داشته باشد. طراحی کانال‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که توزیع هوا به‌صورت یکنواخت انجام شود. استفاده از عایق مناسب برای کانال‌ها جهت جلوگیری از اتلاف انرژی، نشت صدا و افزایش بهره‌وری بسیار حیاتی است. بهتر است طراحی و اجرا توسط شرکت‌های متخصص انجام شود.

6. امکان اتصال به سیستم گرمایشی

داکت اسپلیت‌ها معمولا گرمایش را از طریق کویل آب‌گرم تأمین می‌کنند. اگر در ساختمان پکیج یا موتورخانه دارید، مطمئن شوید که مدل انتخابی امکان نصب کویل گرمایشی را دارد. این موضوع باعث می‌شود در فصل زمستان عملکرد بهتری از دستگاه بگیرید و در مصرف برق نیز صرفه‌جویی شود.

7. قیمت و هزینه‌های جانبی

علاوه بر قیمت خود دستگاه، هزینه‌های جانبی مانند لوله‌کشی، کانال‌کشی، نصب کویل، برق‌کشی و نگهداری نیز باید در نظر گرفته شوند. گاهی اوقات یک دستگاه ارزان‌تر، با هزینه نصب بالا، از نظر اقتصادی به‌صرفه نیست. بررسی دقیق پیش‌فاکتور و مقایسه مجموع هزینه‌ها پیش از خرید بسیار مهم است.

8. کنترل هوشمند و ترموستات دیجیتال

برخی داکت اسپلیت‌ها دارای ترموستات دیجیتال و قابلیت اتصال به سیستم‌های هوشمند هستند که مدیریت دقیق‌تر و مصرف انرژی بهینه‌تری را فراهم می‌کنند. اگر به دنبال راحتی بیشتر و کنترل دقیق‌تر دما هستید، این ویژگی را در نظر بگیرید.

در کل، برای خرید یک داکت اسپلیت مناسب، فقط به قیمت توجه نکنید. بررسی دقیق ظرفیت، برند، نوع کمپرسور، طراحی کانال‌کشی، امکان گرمایش، سطح صدا و خدمات پس از فروش، تأثیر زیادی در کارایی و طول عمر دستگاه خواهد داشت. مشاوره با متخصصان تهویه مطبوع و انتخاب از بین برندهای معتبر، بهترین راه برای تصمیم‌گیری صحیح است.

عوامل موثر بر قیمت داکت اسپلیت

قیمت داکت اسپلیت تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد و نمی‌توان یک عدد ثابت برای آن ارائه داد. بسته به شرایط محیطی، نوع ساختمان، برند دستگاه و ظرفیت مورد نیاز، هزینه خرید و نصب داکت اسپلیت ممکن است متغیر باشد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین عواملی که بر قیمت نهایی این سیستم تأثیر می‌گذارند، می‌پردازیم.

1. ظرفیت دستگاه (BTU)
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت داکت اسپلیت، ظرفیت سرمایشی و گرمایشی آن است که معمولاً با واحد BTU بیان می‌شود. هرچه متراژ فضای مورد نظر بیشتر باشد، ظرفیت بالاتری نیاز دارید و در نتیجه قیمت دستگاه نیز افزایش خواهد یافت.

2. نوع کمپرسور (معمولی یا اینورتر)
داکت اسپلیت‌ها معمولاً در دو مدل معمولی و اینورتر تولید می‌شوند. نوع اینورتر به دلیل مصرف انرژی پایین‌تر، عملکرد آرام‌تر و تکنولوژی پیشرفته‌تر، نسبت به مدل معمولی گران‌تر است. با این حال، در بلندمدت می‌تواند باعث صرفه‌جویی در هزینه برق شود.

3. برند و کشور سازنده
برندهای معتبر داخلی و خارجی در بازار وجود دارند که هر کدام ویژگی‌ها و قیمت متفاوتی دارند. برندهای خارجی، مخصوصاً اگر اروپایی یا آمریکایی باشند، معمولاً قیمت بالاتری دارند و هزینه واردات نیز به آن افزوده می‌شود. در مقابل، برخی برندهای ایرانی با کیفیت مناسب، قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تری ارائه می‌دهند.

4. لوازم جانبی و هزینه نصب
هزینه نهایی خرید داکت اسپلیت فقط شامل دستگاه نیست. هزینه‌هایی مانند کانال‌کشی، نصب یونیت داخلی و خارجی، سیم‌کشی برق، عایق‌کاری، سینی درین و سایر ملزومات نیز بر مجموع هزینه تأثیرگذار هستند. در برخی موارد، هزینه نصب می‌تواند تا ۳۰٪ از هزینه کل را تشکیل دهد.

5. خدمات پس از فروش و گارانتی
داکت اسپلیت‌هایی که دارای گارانتی معتبر، خدمات پس از فروش قوی و نصب توسط تکنسین‌های مجرب هستند، ممکن است کمی گران‌تر باشند اما در مقابل، اطمینان خاطر بیشتری برای کاربر فراهم می‌کنند.

مقایسه برندهای محبوب داکت اسپلیت در ایران

در بازار تهویه مطبوع ایران، برندهای متعددی در زمینه تولید و عرضه داکت اسپلیت فعالیت دارند. انتخاب میان این برندها معمولاً به عواملی مثل کیفیت ساخت، قیمت، خدمات پس از فروش، مصرف انرژی و شهرت برند بستگی دارد. در ادامه، چند برند مطرح از جمله ال‌جی، هایسنس، ایران رادیاتور، جی‌پلاس، گرین، مدیا و بویمن را از نظر کلی بررسی می‌کنیم تا دید بهتری برای خرید پیدا کنید.

ال‌جی (LG) یکی از قدیمی‌ترین و خوش‌نام‌ترین برندهای خارجی در بازار تهویه مطبوع است. محصولات این برند معمولاً کیفیت ساخت بسیار بالا، صدای کم، تکنولوژی‌های نوین و مصرف انرژی بهینه دارند. با اینکه قیمت داکت اسپلیت‌های LG نسبت به سایر برندها بالاست، اما در پروژه‌های لوکس و سازمانی انتخابی محبوب محسوب می‌شود.

مدیا (Midea) نیز از برندهای چینی معتبر در بازار ایران است که در سال‌های اخیر به دلیل کیفیت مناسب و قیمت منطقی توانسته سهم خوبی از بازار کسب کند. داکت اسپلیت‌های این برند در مدل‌های متنوعی عرضه می‌شوند و از نظر امکانات فنی نیز در سطح بالایی قرار دارند.

هایسنس (Hisense) برند دیگری از چین است که کیفیت ساخت نسبتاً خوبی دارد. داکت اسپلیت‌های این برند معمولاً در محدوده قیمتی متوسط قرار دارند و برای پروژه‌های نیمه‌لوکس یا اداری مناسب‌اند.

ایران رادیاتور به عنوان یک برند ایرانی، به دلیل قیمت اقتصادی و خدمات پس از فروش گسترده‌اش مورد توجه مشتریان قرار گرفته است. اگر به دنبال یک سیستم مقرون‌به‌صرفه با کیفیت قابل‌قبول هستید، این برند گزینه خوبی است.

جی‌پلاس (GPlus) که زیرمجموعه شرکت گلدیران است، بیشتر به‌عنوان برند اقتصادی شناخته می‌شود. داکت اسپلیت‌های جی‌پلاس طراحی ساده‌ای دارند و برای فضاهای مسکونی متوسط پیشنهاد می‌شوند.

گرین (Green) هم از برندهای وارداتی است که در سطح کیفی متوسط قرار دارد. این برند محصولات متنوعی در بازار ایران دارد و بیشتر توسط شرکت‌های پیمانکاری در پروژه‌ها استفاده می‌شود.

در نهایت، برند بویمن (Boymen) جزو گزینه‌های اقتصادی‌تر محسوب می‌شود که در برخی پروژه‌های ساختمانی با بودجه محدود مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی تنوع مدل و گستردگی خدمات آن محدود است.

اجزای داکت اسپلیت و نحوه عملکرد آن

داکت اسپلیت یکی از سیستم‌های پرکاربرد تهویه مطبوع است که ترکیبی از مزایای کولر گازی و سیستم‌های کانال‌کشی مرکزی را در خود دارد. این سیستم در دو بخش اصلی یونیت داخلی (هوا ساز) و یونیت خارجی (کندانسور) طراحی شده و به کمک کانال‌های هوا، سرمایش و گاه گرمایش یکنواختی را در کل ساختمان فراهم می‌کند. در این مطلب، اجزای اصلی داکت اسپلیت و عملکرد هر کدام را بررسی می‌کنیم.

۱. یونیت خارجی (کندانسور)

کندانسور در فضای باز مانند پشت بام یا تراس نصب می‌شود و نقش اصلی آن تخلیه گرمای جذب‌شده از داخل ساختمان به محیط بیرون است. اجزای اصلی آن شامل موارد زیر است:

کمپرسور:

کمپرسور یکی از مهم‌ترین اجزای داکت اسپلیت است که به‌عنوان قلب سیستم تبرید شناخته می‌شود. وظیفه اصلی آن فشرده‌سازی گاز مبرد و ایجاد جریان پیوسته در سیکل تبرید است. این قطعه در یونیت خارجی (کندانسور) قرار دارد و گاز مبرد را از حالت فشار پایین و دمای پایین (پس از عبور از اواپراتور) گرفته و با فشرده‌سازی، آن را به گاز داغ با فشار بالا تبدیل می‌کند. سپس این گاز وارد کویل کندانسور می‌شود تا گرمای خود را به محیط بیرون منتقل کند.

کمپرسورها در داکت اسپلیت‌ها معمولاً در سه نوع روتاری، اسکرول و پیستونی عرضه می‌شوند. نوع روتاری مصرف برق کمتری دارد و مناسب مناطق معتدل است، در حالی که نوع پیستونی توان بیشتری برای مناطق گرم دارد. کمپرسورهای اسکرول نیز بازده بالاتر، صدای کمتر و طول عمر بیشتری دارند.

عملکرد درست کمپرسور برای کارایی کل سیستم حیاتی است. اگر کمپرسور آسیب ببیند یا دچار اختلال شود، کل سیستم تهویه مختل خواهد شد. نگهداری منظم، بررسی سطح گاز مبرد و جلوگیری از نوسانات برق، نقش مهمی در افزایش عمر مفید کمپرسور دارند.

کوئل کندانسور (رادیاتور):

لوله‌های مسی‌ای که با فین‌های آلومینیومی پوشانده شده‌اند و مبرد داغ از داخل آن عبور می‌کند. فن کندانسور با دمیدن هوا روی این کویل‌ها، حرارت مبرد را گرفته و آن را خنک می‌کند.

فن کندانسور:

هوای آزاد را به سمت کویل‌ها هدایت می‌کند تا عمل خنک‌سازی سریع‌تر انجام شود.

تابلو برق و مدارهای کنترلی:

کنترل عملکرد کمپرسور، فن‌ها و ارسال فرمان‌ها به یونیت داخلی.

۲. یونیت داخلی (هواساز)

یونیت داخلی در داخل سقف کاذب نصب می‌شود و وظیفه آن توزیع هوای سرد یا گرم از طریق کانال‌کشی است. اجزای مهم این بخش عبارت‌اند از:

اواپراتور (کویل سرمایش):

شامل لوله‌های مسی و فین‌های آلومینیومی است. مبرد مایع خنک‌شده که از کندانسور برگشته، وارد این کویل می‌شود و با جذب گرمای محیط اطراف، به گاز تبدیل می‌شود و موجب سرمایش هوا می‌گردد.

فن بلور (فن سانتریفیوژ):

هوا را از محیط مکش کرده، از روی کویل عبور می‌دهد و سپس آن را از طریق کانال‌ها به فضاهای مختلف می‌فرستد.

فیلتر هوا:

قبل از ورود هوا به کویل‌ها، از فیلتر عبور کرده و گردوغبار و ذرات معلق گرفته می‌شوند.

سینی درین و پمپ درین:

برای جمع‌آوری و تخلیه آبی که بر اثر چگالش روی کویل به وجود آمده است.

المنت یا کویل گرمایشی (در نوع گرمایشی):

در برخی مدل‌ها برای تأمین گرمایش از المنت برقی یا کویل آب گرم استفاده می‌شود که با اتصال به پکیج یا موتورخانه کار می‌کند.

۳. گاز مبرد و سیکل تبرید

در سیستم داکت اسپلیت، گاز مبرد بین دو یونیت در حال چرخش است. فرایند کار به این صورت است:

فشرده‌سازی:

گاز مبرد توسط کمپرسور در یونیت خارجی فشرده می‌شود.

تبدیل به مایع:

گاز فشرده‌شده وارد کویل کندانسور شده و با دفع گرما به محیط، به مایع تبدیل می‌شود.

انبساط:

مایع سرد از طریق لوله‌مویین یا شیر انبساط وارد کویل اواپراتور می‌شود.

تبخیر:

مبرد مایع با جذب گرمای هوای داخل، تبخیر شده و دوباره به گاز تبدیل می‌شود و هوای خنک تولید می‌کند.

بازگشت به کمپرسور:

گاز تبخیرشده به کمپرسور بازمی‌گردد و سیکل تکرار می‌شود.

۴. ترموستات و کنترلر

ترموستات، دمای محیط را اندازه‌گیری کرده و با توجه به دمای تنظیم‌شده توسط کاربر، سیستم را روشن یا خاموش می‌کند. برخی مدل‌ها دارای کنترل‌های هوشمند با قابلیت زمان‌بندی، اتصال به وای‌فای و کنترل از راه دور هستند.

انواع داکت اسپلیت بر اساس نوع موتور

داکت اسپلیت‌ها بر اساس نوع موتور کمپرسور به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: داکت اسپلیت معمولی (با کمپرسور دور ثابت) و داکت اسپلیت اینورتر (با کمپرسور دور متغیر). هر کدام از این سیستم‌ها ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

1. داکت اسپلیت معمولی (Fixed Speed)
در این نوع داکت اسپلیت، کمپرسور دارای موتور دور ثابت است، به این معنا که تنها با یک سرعت مشخص کار می‌کند. زمانی که دمای محیط به دمای تنظیم‌شده برسد، سیستم خاموش می‌شود و زمانی که دما دوباره تغییر کند، مجدداً روشن می‌شود. این فرآیند باعث روشن و خاموش شدن‌های مکرر دستگاه و مصرف بیشتر برق می‌شود.

• قیمت اولیه پایین‌تر نسبت به مدل‌های اینورتر
• مناسب برای مناطقی با مصرف برق یکنواخت و هزینه پایین انرژی
• تعمیر و نگهداری آسان‌تر

معایب:

• مصرف انرژی بیشتر
• نوسان دمایی در محیط
• عمر مفید کمتر کمپرسور به دلیل خاموش و روشن شدن‌های مکرر

2. داکت اسپلیت اینورتر (Inverter)
در این نوع سیستم، از کمپرسور با موتور دور متغیر استفاده می‌شود. سیستم اینورتر قادر است سرعت موتور را متناسب با نیاز محیط تغییر دهد، به‌طوری‌که پس از رسیدن به دمای مورد نظر، به‌جای خاموش شدن، با دور پایین‌تری به کار خود ادامه می‌دهد تا دما ثابت بماند. این عملکرد باعث کاهش مصرف برق و افزایش عمر مفید دستگاه می‌شود.

• مصرف انرژی بسیار پایین‌تر (تا ۳۰٪ کمتر از مدل معمولی)
• حفظ دمای یکنواخت و ایجاد آسایش بیشتر
• صدای کمتر در زمان کارکرد
• عمر بالاتر کمپرسور

معایب:

• قیمت اولیه بالاتر نسبت به مدل معمولی
• نیاز به نصب و تعمیر توسط افراد متخصص
• حساسیت بیشتر به نوسانات برق

شاخص های مهم در انتخاب داکت اسپلیت مناسب

انتخاب داکت اسپلیت مناسب برای یک ساختمان نیازمند بررسی دقیق و کارشناسانه بر اساس چندین شاخص مهم است. این شاخص‌ها تعیین می‌کنند که سیستم تهویه مطبوع به‌درستی با نیازهای فضا هماهنگ بوده و بهره‌وری مطلوبی در عملکرد، مصرف انرژی و راحتی حرارتی فراهم کند. در ادامه، به مهم‌ترین شاخص‌هایی که باید در زمان انتخاب داکت اسپلیت مورد توجه قرار گیرند، اشاره می‌شود:

1. ظرفیت سرمایشی و گرمایشی (BTU)
یکی از اصلی‌ترین عوامل در انتخاب داکت اسپلیت، ظرفیت آن بر حسب BTU است. ظرفیت باید متناسب با متراژ فضا، ارتفاع سقف، میزان تابش نور خورشید، تعداد افراد حاضر و تجهیزات گرمازا انتخاب شود. انتخاب سیستم با ظرفیت کمتر از نیاز باعث عدم سرمایش یا گرمایش کافی و انتخاب ظرفیت بالاتر منجر به افزایش مصرف انرژی و کاهش راندمان خواهد شد.

2. نوع کمپرسور (معمولی یا اینورتر)
داکت اسپلیت‌ها معمولاً در دو نوع کمپرسور عرضه می‌شوند:

• کمپرسور معمولی (دور ثابت): قیمت پایین‌تر، اما مصرف برق بیشتر.
• کمپرسور اینورتر (دور متغیر): مصرف انرژی کمتر، عملکرد پایدارتر و صدای کمتر. برای استفاده طولانی‌مدت و صرفه‌جویی در انرژی، نوع اینورتر پیشنهاد می‌شود.

3. برند و کیفیت ساخت
انتخاب برند معتبر با خدمات پس از فروش مناسب بسیار اهمیت دارد. برندهای شناخته‌شده معمولاً کیفیت قطعات بالاتری دارند و در درازمدت هزینه‌های تعمیر و نگهداری کمتری خواهند داشت. همچنین دسترسی به قطعات یدکی و گارانتی معتبر نیز از مزایای برندهای مطرح است.

4. نوع برق مصرفی (تک‌فاز یا سه‌فاز)
بر اساس ظرفیت دستگاه و محل نصب، نوع برق مورد نیاز می‌تواند تک‌فاز یا سه‌فاز باشد. بررسی آمپر مصرفی و تطابق آن با سیستم برق ساختمان برای جلوگیری از مشکلات برقی و هزینه‌های اضافی الزامی است.

5. امکان کنترل ناحیه‌ای (زون بندی)
داکت اسپلیت‌هایی که قابلیت زون‌بندی دارند، امکان کنترل دما در هر بخش از ساختمان به‌صورت جداگانه را فراهم می‌کنند. این ویژگی باعث صرفه‌جویی بیشتر در مصرف انرژی و افزایش راحتی ساکنان می‌شود.

6. سطح صدای دستگاه
میزان صدای تولیدی توسط یونیت داخلی و خارجی مخصوصاً در فضاهای مسکونی یا اداری بسیار اهمیت دارد. انتخاب دستگاهی با صدای پایین به ایجاد محیطی آرام و راحت کمک می‌کند.

7. راندمان انرژی (EER و COP)
شاخص‌هایی مانند EER (بازدهی سرمایشی) و COP (بازدهی گرمایشی) نشان‌دهنده کارایی سیستم هستند. هرچه این اعداد بالاتر باشند، دستگاه مصرف انرژی کمتری خواهد داشت.

8. نیاز به سیستم گرمایشی کمکی
برخی داکت اسپلیت‌ها به کویل آب گرم یا هیتر برقی مجهز هستند. در مناطق سردسیر، انتخاب دستگاه با قابلیت گرمایش مؤثر اهمیت زیادی دارد.

9. فضای نصب و ابعاد یونیت‌ها
ابعاد یونیت داخلی و خارجی باید متناسب با فضای موجود در سقف کاذب و محل نصب در بیرون ساختمان باشد. این موضوع در زیبایی فضا و سهولت نصب نیز مؤثر است.

مزایا و معایب داکت اسپلیت

مزایای داکت اسپلیت

1. توزیع یکنواخت هوا
   یکی از مهم‌ترین مزایای داکت اسپلیت، امکان توزیع یکنواخت هوای سرد یا گرم در تمام نقاط ساختمان از طریق سیستم کانال‌کشی (داکت) است. این ویژگی باعث ایجاد دمایی پایدار و یکسان در تمام فضاها می‌شود.
2. زیبایی و حفظ نمای داخلی
   در داکت اسپلیت، یونیت داخلی در سقف کاذب نصب می‌شود و هیچ دستگاهی روی دیوار قابل مشاهده نیست. این موضوع به حفظ زیبایی و طراحی داخلی ساختمان کمک می‌کند.
3. کاهش سطح صدا
   در مقایسه با کولرهای گازی دیواری، داکت اسپلیت‌ها صدای کمتری تولید می‌کنند، چرا که موتور و کمپرسور در یونیت بیرونی قرار دارد و یونیت داخلی نیز با فن‌های بی‌صدا طراحی می‌شود.
4. گرمایش و سرمایش هم‌زمان
   داکت اسپلیت‌ها با اضافه کردن کویل آب گرم یا هیتر برقی، می‌توانند در فصول سرد سال نیز به‌عنوان سیستم گرمایشی عمل کنند و نیازی به سیستم‌های گرمایشی جداگانه را کاهش دهند.
5. کنترل دما در بخش‌های مختلف (زون‌بندی)
   با نصب ترموستات در اتاق‌های مختلف، امکان کنترل مستقل دما در هر فضا فراهم می‌شود، که موجب صرفه‌جویی در مصرف انرژی و افزایش راحتی کاربران می‌شود.

معایب داکت اسپلیت

1. هزینه اولیه بالا
   نصب و راه‌اندازی داکت اسپلیت نسبت به کولر گازی یا بخاری، هزینه‌برتر است؛ چرا که نیاز به طراحی، اجرای کانال‌کشی و تجهیزات بیشتر دارد.
2. نیاز به فضای سقف کاذب
   برای نصب یونیت داخلی، وجود سقف کاذب با ارتفاع مناسب الزامی است. در ساختمان‌هایی که این امکان وجود ندارد، استفاده از داکت اسپلیت دشوار یا غیرممکن می‌شود.
3. عدم استقلال کامل اتاق‌ها بدون زون‌بندی
   در صورتی که سیستم زون‌بندی اجرا نشود، تمامی فضاها با یک دما تهویه می‌شوند و امکان کنترل مجزا در اتاق‌ها وجود ندارد.
4. مصرف برق در مدل‌های غیر اینورتر
   در مدل‌های معمولی (دور ثابت)، مصرف برق به‌دلیل روشن و خاموش شدن مکرر کمپرسور بالا بوده و هزینه برق افزایش می‌یابد.

اجرا، نصب و سرویس داکت اسپلیت

اجرای صحیح، نصب اصولی و سرویس منظم داکت اسپلیت از مهم‌ترین عوامل در تضمین عملکرد مطلوب، طول عمر بالا و مصرف بهینه انرژی این سیستم تهویه مطبوع هستند. در ادامه به جزئیات مراحل اجرای داکت اسپلیت، نکات مهم در نصب و ضرورت سرویس‌های دوره‌ای آن می‌پردازیم:

مراحل اجرای داکت اسپلیت
اجرای داکت اسپلیت نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی با سایر مراحل ساخت یا بازسازی ساختمان دارد. این مراحل شامل موارد زیر است:

1. بررسی نقشه معماری ساختمان
   ابتدا باید نقشه فضاها، مسیرهای کانال‌کشی و محل قرارگیری یونیت‌ها بررسی شود تا بهترین موقعیت‌ها برای نصب انتخاب شوند.
2. محاسبه ظرفیت سرمایشی/گرمایشی
   بر اساس متراژ، نوع کاربری، تعداد ساکنین، نورگیری و شرایط اقلیمی، ظرفیت مناسب سیستم (BTU) مشخص می‌شود تا نه کمبود و نه هدررفت انرژی به‌وجود آید.
3. طراحی و اجرای کانال‌کشی
   داکت‌کشی‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که هوای سرد یا گرم به‌طور یکنواخت در فضا توزیع شود. استفاده از عایق مناسب برای کانال‌ها نیز جهت جلوگیری از اتلاف انرژی ضروری است.

نکات مهم در نصب داکت اسپلیت
نصب داکت اسپلیت به‌صورت دقیق و اصولی، عملکرد دستگاه را تضمین می‌کند و از بروز مشکلات آینده جلوگیری می‌نماید:

1. نصب یونیت داخلی در سقف کاذب
   یونیت داخلی باید در محلی نصب شود که دسترسی آسان برای تعمیرات داشته باشد و هوای خروجی آن به‌خوبی در محیط پخش شود.
2. نصب یونیت خارجی در فضای باز با تهویه مناسب
   کندانسور باید در محیطی نصب شود که جریان هوا مناسب باشد و گرمای تولیدی به‌خوبی دفع شود. همچنین محل نصب باید در برابر نور مستقیم خورشید و باران محافظت شود.
3. لوله‌کشی مبرد و تخلیه آب تقطیر
   لوله‌های مسی و لوله‌های تخلیه آب باید با شیب مناسب و عایق‌کاری صحیح نصب شوند تا هم عملکرد مناسب داشته باشند و هم از نشت آب و خرابی جلوگیری شود.
4. برق‌کشی و نصب ترموستات
   اتصال برق طبق استاندارد، استفاده از فیوز مناسب و نصب ترموستات هوشمند یا دیجیتال در جای مناسب، از دیگر مراحل نصب است که دقت بالایی نیاز دارد.

سرویس و نگهداری داکت اسپلیت
سرویس‌های دوره‌ای نقش مهمی در افزایش عمر دستگاه و جلوگیری از افت راندمان دارند. موارد اصلی در سرویس داکت اسپلیت شامل:

1. شست‌وشوی فیلترها و یونیت داخلی
   فیلترهای هوای یونیت داخلی باید به‌طور منظم (هر ۳ تا ۶ ماه) تمیز شوند تا جریان هوای مطلوب و بدون آلودگی تأمین گردد.
2. بررسی گاز مبرد و فشار سیستم
   میزان گاز مبرد و فشار دستگاه باید به‌صورت دوره‌ای بررسی و تنظیم شود تا عملکرد سرمایشی دچار اختلال نشود.
3. بازرسی اتصالات و عایق‌ها
   بررسی دقیق لوله‌ها، عایق‌کاری، شیرآلات و اتصالات جهت جلوگیری از نشت و کاهش مصرف انرژی ضروری است.
4. سرویس یونیت خارجی (کندانسور)
   کندانسور باید از گردوغبار و اجسام خارجی پاک شود تا انتقال حرارت به‌درستی انجام گیرد.

سؤالات متداول درباره داکت اسپلیت

1.داکت اسپلیت چیست و چه تفاوتی با کولر گازی دارد؟

داکت اسپلیت یک سیستم تهویه مطبوع مرکزی است که هوا را از طریق کانال‌ها به چندین اتاق منتقل می‌کند، در حالی که کولر گازی فقط یک فضا را تهویه می‌کند و نیاز به نصب جداگانه برای هر اتاق دارد.

2.تفاوت بین داکت اسپلیت معمولی و اینورتر چیست؟

داکت اسپلیت معمولی با کمپرسور دور ثابت کار می‌کند و خاموش/روشن می‌شود، ولی مدل اینورتر با دور متغیر، مصرف برق را کاهش می‌دهد و دمای محیط را یکنواخت‌تر حفظ می‌کند.

3.مزیت‌های استفاده از داکت اسپلیت در چیست؟

توزیع یکنواخت هوا، کاهش صدای داخل فضا، امکان زون‌بندی (کنترل دما در هر اتاق)، ظاهر پنهان در سقف، و قابلیت سرمایش و گرمایش.

4.معایب داکت اسپلیت کدامند؟

هزینه نصب اولیه بالا، نیاز به سقف کاذب، مصرف برق بالا در مدل‌های معمولی، و نیاز به طراحی دقیق کانال‌کشی.

5.آیا داکت اسپلیت برای فضاهای کوچک مناسب است؟

خیر، برای فضاهای محدود، هزینه نصب و نگهداری داکت اسپلیت توجیه اقتصادی ندارد. سیستم‌های اسپلیت دیواری انتخاب مناسب‌تری هستند.

6.آیا داکت اسپلیت گرمایش هم دارد؟

بله، با نصب کویل آب گرم یا استفاده از سیستم پمپ حرارتی، قابلیت گرمایش در زمستان را نیز دارد.

7.مصرف برق داکت اسپلیت چقدر است؟

در مدل‌های اینورتر مصرف برق بهینه‌تر است، ولی در مدل‌های معمولی مصرف برق به‌دلیل روشن/خاموش شدن‌های مکرر بالاتر است.

8.چه نوع کمپرسوری برای مناطق گرم مناسب‌تر است؟

کمپرسورهای پیستونی یا اسکرول برای مناطق گرم‌سیر عملکرد و توان بیشتری دارند.

9.نگهداری و سرویس داکت اسپلیت چگونه انجام می‌شود؟

شامل شست‌وشوی فیلترها، بررسی گاز مبرد، سرویس کندانسور، و بازرسی عایق‌کاری و کانال‌ها به‌صورت دوره‌ای است.

10.به چه نکاتی هنگام خرید داکت اسپلیت باید توجه کرد؟

ظرفیت دستگاه (BTU)، نوع کمپرسور، برند، سطح صدا، امکان زون‌بندی، قابلیت اتصال به گرمایش، و هزینه نصب از عوامل مهم انتخاب هستند.

نتیجه‌گیری

داکت اسپلیت یکی از سیستم‌های مدرن و مؤثر تهویه مطبوع است که با ترکیب سرمایش و گرمایش مرکزی، امکان تهویه چندین فضا را به‌صورت هم‌زمان فراهم می‌کند. مدل‌های اینورتر با مصرف انرژی بهینه‌تر و صدای کمتر، گزینه‌ای مناسب برای فضاهای بزرگ، اداری و مسکونی لوکس هستند. در عین حال، داکت اسپلیت نیاز به طراحی، نصب و نگهداری تخصصی دارد و برای انتخاب درست باید عوامل فنی، اقتصادی و فضایی به دقت بررسی شوند. بهره‌گیری از برندهای معتبر و اجرای صحیح توسط کارشناسان حرفه‌ای، عملکرد بلندمدت و اقتصادی این سیستم را تضمین می‌کند.